Savaş, Devrim ve Uluslaşma / Türkiye Tarihinde Geçiş Dönemi (1908-1928)

Türkiye’de Milli Mücadelede İttihatçılık, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Modernleşen Türkiye’nin Tarihi adlı eserleriyle tanınan Leiden Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Erik Jan Zürcher’in bu kitabı, yazarın Türkiye tarihinde bir geçiş dönemi olarak tanımladığı 1908-1928 dönemi üzerine çeşitli bilimsel dergilerde yazmış olduğu makalelerinin belirli bir sistematikle biraraya getirilmesinden oluşuyor.

Kitabın “Kaynaklar ve Eleştiriler adlı ilk bölümünde yazarın, Atatürk’ün Nutuk’u üzerine düşünceleri, Osmanlı mirasıyla ilgili dönemselleştirme denemesi, Kâzım Karabekir’in ve Bernard Lewis’in kitapları üzerine görüşleri; “İmparatorluğun Son Yılları” adlı ikinci bölümünde Osmanlı’da zorunlu askerlik, amele taburları, Mondros Mütarekesi ile ilgili düşünceleri; “Cumhuriyet’e Doğru” başlıklı üçüncü bölümünde ise İttihad ve Terakki’nin son dönemleri, Atatürk’le muhalefet ilişkileri, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve ilk “demokrasi” denemeleri, Cumhuriyet’le birlikte biçimlenip, yaygınlaşmaya başlayan Atatürk imgeleri üzerine değerlendirmeleri yeralmaktadır.

Zücher’in bu kitabında okur, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş nedenlerinden, İkinci Meşrutiyet’le birlikte gelen anayasa ve uluslaşma sorunlarına; Birinci Dünya Savaşı’ndan Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının muhalefetlerine; Jön Türkler’den İttihad ve Terakki’ye; Atatürk’ün Nutuk’u üzerine değerlendirmeden Kâzım Karabekir’in İstiklâl Harbimiz kitabına kadar uzanan geniş bir çerçeve içinde “savaş, devrim ve uluslaşma” kavramlarının hangi veçhelere bürünerek genç Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini oluşturduğunu irdeleme imkânı bulacaktır.

339 s, Türkçe. Çev.: Ergun Aydınoğlu