Perspektifin kullanımı, Rönesans resminde bir devrim yarattı ve sanatçıya izleyicinin görüş açısını resmetme fırsatı verdi. Oysa perspektifin teorisi başka bir yerde, Bağdat’ta, matematikçi İbnü’l-Heysem tarafından on birinci yüzyılda oluşturulmuştu.
Ünlü tarihçi ve sanat kuramcısı Hans Belting, Floransa ve Bağdat’ta bakış metaforunu kullanarak Arabistan Bağdat’ı ile Rönesans Floransa’sı arasındaki tarihi karşılaşmayı anlatıyor. Perspektifin, geometrik soyutlamaya dayanan görsel teori (Ortadoğu) ve resim teorisi (Avrupa) olarak kullanıldığı ikili tarihini inceliyor. Ortaçağda Arap matematiğinin perspektif teorisini doğurduğunu, daha sonra bu teorinin Batı’da sanata dönüştürüldüğünü anlatan Belting, estetiğin ve matematiğin sınırlarını aşan bir soru soruyor: Müslümanlar ile Hıristiyanlar birbirlerine baktığında, kendi dünya görüşlerinin dönüştürülmüş bir versiyonunu görürlerse ne olur?
319 s, s/b resimler, Türkçe.
İÇİNDEKİLER
- Giriş: Blickwechsel Üzerinden Bir Kültür Tasviri
Bölüm 1 - Resimde Perspektif Meselesi
- Doğu ile Batı Arasındaki Yollar
- Doğu ile Batı Arasındaki Yollar Simgesel Biçim Nedir?
- Arap Matematiği ve Batı Sanatı
- Geometri ve Süsleme Sanatı: Arabesk
- Perspektifin Küreselleşmesi
- Blickwechsel: Orhan Pamuk ve Bir “İhanet” Olarak Perspektif
Bölüm 2 - Ehlileştirilmiş Göz
- İslamda Görme Eleştirisi
- Resim Yasağı ve Din
- Canlı Varlıklara İhanet Olarak Resim
- Allah’ın Kelamı ve Kuran Yazısı
- Allah’ın Bakışları Altında: Hikâye Olarak Resim
- Blickwechsel: Canlı Bakışlı Resimler
Bölüm 3 - İbnü’l-Heysem’in Işık Ölçümü
- Arap İcadı Camera Obscura
- İbnü’l-Heysem’in Optik Kitabı: Perspectiva
- Antikçağ Görme Kültüründen Uzaklaşma
- Işığın Yolları ve Cisimlerin Özellikleri
- İslam Sanatında Matematik ve Geometri
- Blickwechsel: Kepler’in Yeniden İcat Ettiği Camera Obscura
Bölüm 4 - Bilgi Olarak Algı
- Görme Teorisinin Resim Teorisine Dönüşmesi
- Skolastizmde Algı ve Bilgi Çatışması
- Perspektiften Önce: Giotto’nun Resmindeki Bakış
- Pelacani’nin Matematiksel Mekânı İcadı
- Ghiberti’nin Yorumlar’ı ve Piero’nun Matematiksel Sanatı
- Blickwechsel: İbnü’l-Heysem mi, Euklides mi? Bir Seçenek de Vitrivius
Bölüm 5 - Brunelleschi’nin Bakışı Ölçmesi
- Matematiksel Perspektif ve Tiyatro
- Floransa’da İki Mucit
- Mekân: Bakışın Mimarisi
- Tiyatro Sahnesinin Görünümü
- Urbino Panoramaları
- Blickwechsel: Mukarnasın Geometrisi
Bölüm 6 - Resimdeki Özne
- Simgesel Biçim Olarak Perspektif
- Bir Simgenin Çalınması: Bakışın Timsali Göz
- Cusanus ve Tanrı’nın Bakışının Egemenliği
- Yeni Narcissus Olarak Özne
- Ufuk ve Pencere Bakışı
- Blickwechsel: Meşrebiyenin Simgesel Biçimi
Sonuç: Kültürler Arası Bakış Karşılaştırması
- Sonsöz
- Notlar
- Kaynakça
- Resim Kaynakçası
- Resim Listesi
- Dizin
