Assos Kazısı - Assos Excavations - I
480 s, renkli ve s/b resimler.
Çanakkale ili Ayvacık ilçesi Behram köyündeki Assos, Troas bölgesinde Troia’dan sonra en çok tanınan ve ziyaret edilen merkezdir. MÖ 347 yılında başta Aristoteles olmak üzere Platon’un öğrencilerinin Assos’a gelerek üç yıl faaliyette bulunmaları ve Aziz Paulos’un MS 57 yılında kenti ziyaretinin İncil’de anlatılması Assos için önemli tarihi olaylardır. Assos’a gelen araştırmacılar, günümüzdeki ziyaretçiler gibi, akropolisten çevreyi izlerken gördükleri manzara karşısında oldukça etkilenmişlerdir. İlk araştırmacılar Assos’ta özellikle Hellenistik Çağ’da yapılmış yapıların iyi korunduğuna tanık olmuşlardır. Ancak 1864 yılı ve sonrasında İstanbul ve Çanakkale Boğazı ile yakın köylerde yürütülen inşaat faaliyetlerinde antik kentin bir taş ocağı olarak kullanılması tahribata neden olmuştur. Fransızların 1838 yılında aldıkları izinle Athena tapınağına ait mimari parçaların bir bölümünü Louvre Müzesi’ne götürmelerinin ardından, Amerikan Arkeoloji Enstitüsü ilk kazı merkezi olarak seçtiği Assos’ta 1881-1883 yıllarında kazılar yapmıştır. Kazı başkanı J.T. Clarke, H. Bacon ve R. Koldewey tarafından hazırlanan kazı raporları erken bir dönemde Assos’un bilim dünyasında tanınmasına katkı sağlamıştır. 1981 yılında Prof. Dr. Ümit Serdaroğlu tarafından başlatılan ikinci dönem kazıları 2005 yılına kadar devam etmiştir. 2006 yılından itibaren Assos kazıları interdisipliner bir ekiple kitabın yazarı Prof. Dr. Nurettin Arslan tarafından yürütülmektedir. Arkeolojinin henüz emekleme döneminde, batı devletleri ve Osmanlı Devleti’nin kültür varlıkları ve arkeolojiye olan ilgileri belgelerle sunulmuştur. Kazı tarihçesi bölümünde arkeolojik kazı tarihi için önemli bilgiler yer almaktadır. Kitap, Assos tarihi, resmi yazışmalar, araştırmacıların düşünceleri ve arkeolojik kalıntıların yanı sıra, son dönem kültürüne dair belge, bilgi ve görseller uzun süre devam eden araştırmanın ürünüdür. Kitapta bir kentin ilk iskânından son iskânına kadarki kültürel birikimi açıklayıcı bilgiler ve zengin görseller eşliğinde sunularak, bilim insanları yanında eski medeniyetlere ilgi duyanların keyifle okuyabilecekleri bir eser olması amaçlanmıştır.
I. GİRİŞ
II. ASSOS TARİHİ
1. Paleolitik Çağ
2. Kalkolitik Çağ (MÖ 5000–3000)
3. Bronz Çağı (MÖ 3000–1200)
4. Geometrik Dönem (MÖ 900–700)
5. Arkaik Dönem (MÖ 700–480)
6. Klasik Dönem (MÖ 480–330)
6.1. Hermias
6.2. Aristoteles (MÖ 384–322)
7. Hellenistik Dönem (MÖ 330–30)
8. Roma İmparatorluk Dönemi
9. Bizans Dönemi
10. Beylikler ve Osmanlı Dönemi
II. ASSOS SİKKELERİ
III. KÜLTLER
IV. ASSOS VATANDAŞLARI
V. ARAŞTIRMA TARİHİ
VI. BİRİNCİ DÖNEM KAZILARI
VII. İKİNCİ DÖNEM KAZILARI
VIII. KALINTILAR
1. Sur Duvarları
2. Akropolis
2.1. Athena Tapınağı
2.2. Bizans Dönemi Kalesi
2.3. Sarnıçlar
2.4. Konut ve Depolar
2.5. Hüdavendigâr Camii
3. Nekropolis
3.1. Arkaik Dönem Mezarları
3.2. Klasik Dönem Mezarları
3.3. Hellenistik Dönem Mezarları
3.4. Roma İmparatorluk ve Bizans Dönemi Mezarları
4. Gymnasion
5. Büyük Yapı-Gymnasion
6. Tetrapylon
7. Agora
7.1. Ölçü Masaları ve Ağırlıklar
7.2. Kuzey Stoa
7.3. Bouleuterion
7.4. Agora Tapınağı
7.5. Batıdaki Yapılar
7.6. Agora Kapıları
8. Güney Stoa/Çarşı/Bazaar
9. Heroon (Anıt Mezar)
10. Hamam
11. Mozaikli Yapılar
11.1. Nike Mozaiği
11.2. Gryphon Mozaiği
12. Tiyatro
13. Kiliseler
13.1. Aşağı Agora Kilisesi ve Kabul Salonu
13.2. Batı Kilisesi
14. Ksenodokhion (Misafirhane)
15. Konutlar
16. Atrium
17. Yollar ve sokaklar
18. Sur dışındaki kalıntılar
18.1. Kıyı Kilise
18.2. Ahır Kilisesi
18.3. Ayazma Kilisesi
19. Su yolu
20. Köprüler
IX. LİMAN
X. BEHRAM
KAYNAKLAR